เกม Planet Zoo เป็นวิดีโอเกม ในรูปแบบผู้เล่นคนเดียว
Planet Zoo เป็นวิดีโอเกมที่ให้ผู้เล่นสร้างและบริหารสวนสัตว์ในแบบที่ตัวเองต้องการ โดยพัฒนาและจัดจำหน่ายโดย Frontier Developments เกมนี้เปิดตัวบน Steam เมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน 2562 และมีราคา 975 บาท ในเกม ผู้เล่นจะได้ออกแบบสวนสัตว์ ดูแลสัตว์ และสร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับพวกเขา โดยมีสัตว์ให้เลือกมากมายกว่า 79 สปีชีส์ในเกมหลัก รวมถึงสัตว์เสริมอีกกว่า 40 สปีชีส์ เช่น ช้างและนกฟลามิงโก้ สัตว์ทุกตัวมีลักษณะและพฤติกรรมที่เป็นเอกลักษณ์ ทำให้ผู้เล่นต้องใส่ใจในรายละเอียดเพื่อให้สัตว์มีคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุด
ผู้เล่นจะได้รับบทบาทหลักสองอย่าง ได้แก่ “นักบริหาร” และ “นักวิทยาศาสตร์” ในบทบาทนักบริหาร คุณต้องจัดการงบประมาณ จ้างพนักงาน และสร้างสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับผู้เยี่ยมชม เช่น ร้านอาหารและห้องน้ำ ซึ่งช่วยพัฒนาทักษะการวางแผนและความคิดสร้างสรรค์
ในฐานะนักวิทยาศาสตร์ในเกม Planet Zoo คุณจะต้องศึกษา และทำความเข้าใจเกี่ยวกับสัตว์แต่ละชนิด รวมถึงสภาพแวดล้อมที่พวกเขาต้องการ เช่น หมีขาวที่ต้องการอากาศเย็น และชอบอยู่ตามลำพัง ผู้เล่นจะต้องออกแบบที่อยู่อาศัยที่เหมาะสมสำหรับพวกเขา นอกจากนี้ยังมีความจำเป็นในการวิจัยเพื่อพัฒนาวิธีการดูแลและป้องกันโรคที่อาจเกิดขึ้นกับสัตว์ เกมนี้มอบความรู้เกี่ยวกับระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพให้กับผู้เล่น โดยคุณจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับสภาพแวดล้อม เช่น อุณหภูมิและชนิดของพืชในไบโอมต่าง ๆ ซึ่งจะช่วยให้ผู้เล่น เข้าใจพฤติกรรมของสัตว์ได้ดียิ่งขึ้น ทีมพัฒนาของ Planet Zoo ได้ร่วมมือกับนักวิทยาศาสตร์เพื่อให้แน่ใจว่าเนื้อหาในเกมมีความถูกต้อง และผู้เล่นสามารถเข้าถึงข้อมูลที่เชื่อถือได้เกี่ยวกับสัตว์ต่าง ๆ
ธรรมชาติของวิทยาศาสตร์ (Nature of Science; NOS)
ธรรมชาติของวิทยาศาสตร์เป็นคุณลักษณะเฉพาะที่ช่วยแยกความแตกต่างระหว่างวิทยาศาสตร์กับศาสตร์อื่น ๆ โดยสมาคมเพื่อความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์อเมริกัน (AAAS) ได้เสนอแนวคิดนี้ไว้ในสามประเด็นหลัก ได้แก่ ลักษณะความรู้ทางวิทยาศาสตร์ การแสวงหาความรู้ทางวิทยาศาสตร์ และวิทยาศาสตร์กับสังคม เมื่อวิเคราะห์ Planet Zoo อย่างละเอียด จะพบว่าตัวเกมนำเสนอธรรมชาติของวิทยาศาสตร์ในหลายด้าน โดยใช้กรอบแนวคิดของ AAAS เพื่ออธิบายดังนี้:
ลักษณะความรู้ทางวิทยาศาสตร์ในเกมนี้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับสัตว์ ระบบนิเวศ และไบโอมต่าง ๆ ซึ่งช่วยให้ผู้เล่นเข้าใจลักษณะเฉพาะของสัตว์แต่ละชนิด รวมถึงความต้องการด้านสิ่งแวดล้อมและการดูแลที่เหมาะสม ข้อมูลเหล่านี้สะท้อนถึงความรู้ทางวิทยาศาสตร์ที่มีพื้นฐานจากการศึกษาและวิจัย ในส่วนของการแสวงหาความรู้ทางวิทยาศาสตร์ ผู้เล่นจะต้องทำการวิจัยเกี่ยวกับสัตว์ เพื่อพัฒนาวิธีการดูแลและสร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม การทดลองและการศึกษานี้สะท้อนถึงกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ในการค้นคว้าหาความรู้ใหม่ ๆ และการปรับปรุงวิธีการปฏิบัติงาน เกมนี้ยังสร้างความตระหนักเกี่ยวกับการอนุรักษ์สัตว์และสิ่งแวดล้อม โดยให้ผู้เล่นมีส่วนร่วมในการรักษาสัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์ และช่วยให้เข้าใจถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ธรรมชาติในสังคม
ผู้เล่นต้องศึกษา ความต้องการเฉพาะของสัตว์แต่ละชนิด ที่จะนำเข้ามาในสวนสัตว์ เช่น สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม พืชพันธุ์ที่สัตว์ชอบ และประเภทของอาหารที่เหมาะกับพวกเขา ข้อมูลเหล่านี้จะต้องผ่านการค้นคว้า ทดลอง และสังเกตพฤติกรรมของสัตว์ เพื่อให้มั่นใจว่าสัตว์ จะมีความสุขในพื้นที่ ที่จัดเตรียมไว้ ตัวเกมจะแสดงระดับความพึงพอใจของสัตว์ ในที่อยู่อาศัย ทำให้ผู้เล่นทราบว่าสัตว์นั้นชอบ หรือไม่ชอบสภาพแวดล้อมที่จัดเตรียมไว้ การเห็นข้อมูลนี้ช่วยให้ผู้เล่นเข้าใจว่าความเชื่อหรือความคิดเห็นส่วนตัวอาจไม่สามารถใช้เป็นเกณฑ์ในการดูแลสัตว์ได้เสมอไป
ผู้เล่นจะต้องวิเคราะห์ถึงความต้องการในด้านต่าง ๆ ของสัตว์
ในการออกแบบสถานที่เลี้ยงสัตว์ ผู้เล่นไม่เพียงแต่ต้องวิเคราะห์ความต้องการของสัตว์ในด้านต่าง ๆ แต่ยังต้องใช้จินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ในการหาข้อมูลเหล่านั้นด้วย เช่น หากต้องการทดสอบว่าพื้นที่แหล่งน้ำเพียงพอต่อความต้องการของจระเข้น้ำเค็มหรือไม่ ผู้เล่นต้องคำนวณขนาดพื้นที่ในสถานที่เลี้ยงและออกแบบให้จระเข้สามารถเข้าถึงแหล่งน้ำได้ หากพื้นที่มีความชันเกินไปหรือมีสิ่งกีดขวาง จระเข้น้ำเค็มอาจไม่สามารถเข้าถึงน้ำได้ ดังนั้น ผู้เล่นจึงต้องผสมผสานความคิดเชิงตรรกศาสตร์เข้ากับความคิดสร้างสรรค์ เพื่อให้ได้คำตอบที่ต้องการและสร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับสัตว์อย่างแท้จริง
ผู้เล่นจะต้องบริหารจัดการทีมงาน ที่ประกอบด้วยนักวิทยาศาสตร์ และสัตวแพทย์ให้ทำการวิจัยด้านต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับสัตว์ โดยนำความรู้ที่ได้ไปปรับปรุง และพัฒนาคุณภาพชีวิตของสัตว์ในสวนสัตว์ การวิจัยในเกมมีหลากหลายสาขา เช่น การวิเคราะห์โครงสร้างเพื่อตรวจสอบว่า รั้วแบบใดเหมาะสม กับสัตว์แต่ละชนิดและมีความทนทานเพียงใด การศึกษาพยาธิวิทยาเพื่อตรวจสอบพยาธิ และปรสิตที่อาจพบในสัตว์ รวมถึงการค้นหาแนวทางในการป้องกัน และรักษา หรือการวิจัยเพื่อส่งเสริมพฤติกรรม และความเป็นอยู่ที่ดีของสัตว์ โดยพัฒนาวัสดุอุปกรณ์ที่ช่วยสนับสนุนพฤติกรรม ตามธรรมชาติ เช่น ราวโหนสำหรับสัตว์ ในกลุ่มไพรเมท
การมีส่วนร่วมของการศึกษาทางวิทยาศาสตร์หลายสาขาในเกม ทำให้ผู้เล่นเห็นภาพรวมของการจัดกลุ่มทางเนื้อหาที่ศึกษา และเข้าใจว่าการวิจัยเหล่านี้มีบทบาทสำคัญในหลายภาคส่วนของสวนสัตว์ ซึ่งเป็นการสร้างความรู้และการพัฒนาที่ครอบคลุมทุกด้านของการดูแลสัตว์
วิทยาศาสตร์แตกแขนงเป็นสาขาวิชาต่าง ๆ
ผู้เล่นมีหน้าที่บริหารจัดการทีมงานที่รวมถึงนักวิทยาศาสตร์ และสัตวแพทย์ เพื่อให้พวกเขาทำการวิจัยที่สำคัญเกี่ยวกับสัตว์ วิจัยเหล่านี้มุ่งเน้นที่การปรับปรุงคุณภาพชีวิตของสัตว์ในสวนสัตว์ โดยแบ่งออกเป็นหลายสาขา เช่น การศึกษาโครงสร้างเพื่อประเมินว่ารั้วแบบใดเหมาะสมกับสัตว์แต่ละชนิด และมีความทนทานเพียงใด การวิจัยด้านพยาธิวิทยาเพื่อตรวจสอบพยาธิ และปรสิตที่อาจส่งผลกระทบต่อสัตว์ รวมถึงการพัฒนาแนวทางป้องกันและรักษา เพื่อให้สัตว์มีสุขภาพที่ดีขึ้น นอกจากนี้ยังมีการวิจัยเพื่อส่งเสริมพฤติกรรม และสวัสดิภาพของสัตว์ โดยการสร้างอุปกรณ์ที่สนับสนุนพฤติกรรมตามธรรมชาติ เช่น ราวโหนสำหรับสัตว์ในกลุ่มไพรเมท เพื่อให้พวกเขาสามารถแสดงออกตามธรรมชาติได้อย่างเต็มที่
จะเห็นได้ว่าเกมนี้มีการศึกษาในหลายสาขาวิชาทางวิทยาศาสตร์ ทำให้ผู้เล่นสามารถเห็นการจัดกลุ่มเนื้อหาที่ศึกษาและเข้าใจว่าการวิจัยเหล่านี้ดำเนินงานในหลายภาคส่วนของสวนสัตว์ ส่งผลให้ผู้เล่นได้รับความรู้และประสบการณ์ที่หลากหลายเกี่ยวกับการดูแลสัตว์และการสร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับพวกเขา
จริยธรรมและจรรยาบรรณผู้ประกอบวิชาชีพทางวิทยาศาสตร์
ผู้เล่นได้ทดลองสร้างสรรค์สิ่งใหม่ ๆ แต่สิ่งที่สำคัญไม่แพ้กันคือ “จริยธรรม” ในการทดลอง การกระทำที่ส่งผลกระทบ ต่อความเป็นอยู่ที่ดีของสัตว์ เช่น การกักขังหมีขาวในกรงแคบและให้มันอดอาหาร อาจนำไปสู่การประท้วงจากสาธารณชน ผู้ประท้วงจะเข้ามาเรียกร้องให้ผู้เล่นปฏิบัติต่อสัตว์อย่างมีจริยธรรม ไม่ทำให้สัตว์ต้องประสบความทุกข์ ซึ่งสอดคล้องกับหลักจรรยาบรรณ ในการใช้สัตว์ในงานวิจัยที่เน้นการให้ความสำคัญกับชีวิตของสัตว์อย่างจริงจัง
นอกจากการหลีกเลี่ยงการทารุณกรรมสัตว์แล้ว ตัวเกมยังปลูกฝังค่านิยมด้านการอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมผ่านการได้รับ “แต้มการอนุรักษ์” โดยผู้เล่นจะได้รับแต้มเมื่อทำการเพาะพันธุ์สัตว์ป่าหายากและปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ เพื่อนำไปสู่การเพิ่มจำนวนสัตว์ป่าหายากในระบบนิเวศ และสามารถใช้แต้มเหล่านี้เพื่อพัฒนาสวนสัตว์ต่อไป
อีกหนึ่งจุดเด่นที่แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของจริยธรรมในเกมคือ การไม่รวมพื้นที่โชว์การแสดงของสัตว์ เช่น การแสดงโลมา หรือการวาดรูปของช้าง ทีมผู้พัฒนาได้ศึกษางานวิจัยและพบว่าการบังคับให้สัตว์ทำการแสดงเป็นการฝืนพฤติกรรมตามธรรมชาติและทรมานสัตว์ ดังนั้นจึงตัดเนื้อหานี้ออก แม้ว่าจะมีเสียงเรียกร้องจากแฟนเกมอย่างมากก็ตาม
นอกจากการใช้ Planet Zoo เป็นสื่อการเรียนรู้ในห้องเรียนวิทยาศาสตร์แล้ว ผู้สอนยังสามารถ นำเกมนี้มาใช้ในกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน เช่น ชุมนุมหรือชมรมได้อีกด้วย โดยผู้สอน สามารถให้ผู้เรียนรับบทเป็นสตรีมเมอร์ (Streamer) ถ่ายทอดสดการเล่นเกมให้กับผู้ชมทางออนไลน์ พร้อมจัดกิจกรรมอภิปราย ในชั้นเรียนเพื่อวางแผนการเล่นร่วมกัน หรือผู้สอนอาจทำหน้าที่เป็นสตรีมเมอร์เอง โดยเปิดโอกาสให้ผู้เรียนเสนอแนวคิดและความคิดเห็นต่าง ๆ เพื่อสร้างการมีส่วนร่วม และส่งเสริมการเรียนรู้จากประสบการณ์จริง
สิ่งสำคัญคือ ผู้สอนควรมีการประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียน เพื่อตรวจสอบว่าพวกเขาเข้าใจธรรมชาติของวิทยาศาสตร์มากน้อยเพียงใด และว่าการจัดการเรียนรู้ในรูปแบบนี้ประสบผลสำเร็จหรือไม่ การประเมินจะช่วยให้ผู้สอนสามารถปรับปรุงกิจกรรมและเพิ่มประสิทธิภาพการเรียนรู้ให้กับผู้เรียนได้อย่างต่อเนื่อง
ที่มา PlanetZoo